پسوریازیس سر چیست؟ با علائم و روش های تشخیص و درمان آن آشنا شوید
بیماری پوستی پسوریازیس یکی از انواع بیماری های مرتبط با پوست است که به عنوان بیماری خود ایمنی شناخته می شود. مانند سایر بیماری های خودایمنی پوستی نظیر اگزما و درماتیت، پسوریازیس نیز حالت قرمزی روی پوست ایجاد می کند. این بیماری انواع مختلفی دارد. یکی از انواع آن پسوریازیس سر است. در این مقاله قصد داریم تا شما را با این نوع پسوریازیس آشنا کنیم. پس در ادامه با ما همراه باشید.
علت ایجاد پسوریازیس سر
پسوریازیس سر نیز مانند هر کدام از انواع پسوریازیس به علت نقص در سیستم ایمنی بدن ایجاد می شود. در این نوع بیماری خود ایمنی، سلول هایی که وظیفه محافظت از بدن در برابر عوامل خطرزای خارچی و بیگانه نظیر باکتری ها و ویروس ها را دارند به اشتباه سلول های پوست را به عنوان یک عامل خطرآفرین تشخیص داده و شروع به از بین بردن این سلول ها می کنند. در عوض سلول هایی که وظیفه تولید سلول های پوست را دارند در این زمان بیش از هر زمان دیگری شروع به تکثیر و ایجاد سلول های پوست می کنند.
علت اینکه چرا پسوریازیس سر در افراد به وجود می آید هنور مشخص نیست اما چیزی که مشخص است این است که عوامل ژنتیکی و محیطی می توانند احتمال ابتلای فرد به پسوریازیس را به شدت بالا ببرند.
علائم پسوریازیس سر چیست؟
علائم پسوریازیس سر مانند بسیاری از انواع پسوریازیس، شامل قرمزی و فلسی شدن پوست است. البته این قرمزی و پوسته پوسته شدن در ناحیه پوست سر رخ می دهد. این قرمزی اغلب با خارش همراه است که می تواند برای فرد مبتلا بسیار ازاردهنده باشد. نمونه این فلسی شدن پوست سر را در بیماری درماتیت سبوره نیز شاهد هستیم که یکی دیگر از انواع بیماری های خودایمنی پوستی است.
تقریبا می توان گفت اکثر افرادی که انواع دیگر پسوریازیس را نیز تجربه کرده اند، علائم پسوریازیس سر را نیز در خود مشاهده کرده اند. بنابراین از لحاظ آماری می توان گفت شایع ترین نوع پسوریازیس، پسوریازیس سر می باشد.
البته در علم پزشکی چیزی به نام پسوریازیس سر وجود ندارد و در واقع این بیماری از نواع پسوریازییس پلاکی است که در ناحیه سر وجود دارد. ولی به علت شیوع آن در میان عامه، پسوریازیس سر را نوعی از پسوریازیس معرفی می کنند که این صحیح نیست.
تشخیص و درمان پسوریازیس سر چگونه ممکن است؟
درد ایتدا باید این نکته را به شما عرض کنم که برای پسوریازیس حالا هر نوعی از آن، درمان قطعی تاکنون پیدا نشده است و چیزی که امروز به عنوان درمان آن می شنویم در واقع کنترلف بیماری و جلوگیری از بروز مجدد علائم آن است. افراد مبتلا به پسوریازیس سر باید سالها به صورت روزانه و روتین از یک سری داروها و پمادهای خوراکی و یا موضعی استفاده نمایند تا بتوانند علائم پسوریازیس را از بین ببرند. اما اگر بدون دلیل خاصی درمان خود را قطع کنند، علائم پسوریازیس پس از مدتی به صورت حتی شدیدتر برخواهد گشت.
پس برای کنترل بیماری دو نکته مهم است:
- تحت نظر و کنترل یک پزشک خوب باشید.
- بتوانید به صورت روزانه و مستمر از داروهایی که دکتر تجویز کرده در سالیان متوالی استفاده نمایید که این نیازمند یک پشتکار جدی است.
تشخیص پسوریازیس سر نیز معمولا کار سختی نیست و پزشک متخصص معمولا با یک بررسی چشمی می تواند تشخیص دهد که به پسوریازیس سر مبتلا هستید یا خیر.
درمان پسوریازیس سر را از کجا شروع کنیم؟
رایجترین راه برای درمان موارد خفیف، داروهایی است که باید آنها را روی پوست سرتان استفاده کنید. اگر بیماریتان شدیدتر است و یا در ناحیه دیگری از بدنتان نیز دچار پسوریازیس هستید، باید از دارویی استفاده کنید که کل بدنتان را درمان کند. همچنین میتوانید از داروهای خوراکی یا تزریقی استفاده کنید.
1) جدا کردن پوسته سر
یکی از اولین اقداماتی که باید انجام شود، نرم کردن و جدا کردن پوستههاست. این اقدام باعث میشود داروها کار خود را راحتتر انجام دهند.
از محصولات بدون نسخه برای نرم کردن پوستهها و ریزش آسانتر آنها استفاده کنید. به دنبال محصولاتی باشید که حاوی اسید سالیسیلیک، اسید لاکتیک، اوره، پیریتیون زینک یا سلنیوم سولفید باشند.
به آرامی پوستهها را با یک شانه دندانهریز یا برس غیر فلزی، سست کنید. برای این منظور:
- ابتدا پوست سر خود را با استفاده از یک شامپو یا صابون حاوی سالیسیلیک اسید شستشو دهید تا پوستهها جدا شوند.
- برای پوست سرتان از کرمهای غلیظ استفاده کنید. این کار را هنگامی که پوست سرتان هنوز نمدار است انجام دهید تا رطوبت موجود را حفظ کند.
2) استفاده از دارو
دارو را پزشک تجویز میکند. نحوه مصرف آن را نیز میتوانید از خود پزشکتان یا از دکتر داروساز بپرسید. اما به طور کلی لازم است موارد زیر را رعایت کنید:
- گلولههای پنبهای را به وازلین آغشته کنید و آنها را داخل گوشهایتان قرار دهید تا داروهایی که برای درمان پوست سرتان استفاده میکنید وارد گوشهایتان نشوند. اگر در حال درمان پسوریازیس مجرای گوش هستید نباید از گلولههای پنبهای استفاده کنید.
- از داروها به مقدار کم استفاده کنید. آنها ممکن است باعث تحریک پوستتان شوند؛ همچنین این داروها میتوانند ساقههای مو را ضعیف و منجر به ریزش موقت مو شوند.
- برای استفاده از روغن و یا لوسیون، موی خود را به چند دسته تقسیم کنید و دارو را روی پوست سرتان بچکانید.
- کرم یا پماد را روی پوست سرتان بمالید. بهتر است این کار را با دستکش بهداشتی انجام دهید.
- پوشاندن پوست سر با کلاه حمام برای یک مدت کوتاه، باعث میشود بعضی داروها بهتر عمل کنند. البته لازم است این موضوع را پزشکتان تجویز کند.
درمان پسوریازیس سر، نوع خفیف
ممکن است پزشک موارد زیر را به شما پیشنهاد کند:
- محصولات کولتار (قطران ذغال سنگ) بدون نسخه پزشک نیز در قالب شامپو ، کرم، ژل، پماد و صابون در دسترس شماست. این محصولات میتوانند به کم کردن رشد پوست، کاهش التهابات، خارش و پوسته پوسته شدن کمک کنند. برای استفاده از شامپو، آن را روی پوست سرتان ماساژ داده و اجازه دهید قبل از آبکشی، به مدت 5 تا 10 دقیقه روی سرتان بماند. همچنین میتوانید از دیگر محصولات قطران زغال سنگ در طول شب استفاده کنید. ایجاد لکه رنگی و بو از اصلیترین اشکالات این محصولات است. بعد از آبکشی، استفاده از نرم کنندههای غیردارویی، میتواند بوی نامطبوع شامپو را رفع کند.
- اسید سالیسیلیک نوعی ماده لایهبردار است که به صورت شامپو و صابونهای بدون نسخه و یا با تجویز پزشک در دسترس شماست. این محصولات میتوانند پوستهها را نرم و جدا شدن آنها را آسانتر کنند.
- شامپوهای دارویی حاوی قطران زغال سنگ و بدون قطران زغال سنگ در انواع مختلفی در دسترس هستند. شما میتوانید از این محصولات برای پلاکهای پوست سرتان به صورت روزانه استفاده کنید. برای استفاده از این محصولات، حتماً دستورالعملهای روی محصول یا توصیهشده توسط دکتر داروساز را دنبال کنید.
- تزریقات درون ضایعهای استروئید، میتواند التهابات را کاهش دهد. پزشک برای تزریق دارو به پلاکهای پوست سرتان، از یک سوزن کوچک استفاده میکند. معمولاً این تزریقات در مطب انجام میشوند.
ممکن است استفاده از این ترکیبات برای کودکان مجاز نباشد. در صورتی که فرزند شما مبتلا به پسوریازیس پوست سر شده است، حتماً پیش از هرگونه اقدام درمانی، او را نزد پزشک متخصص پوست ببرید.
درمان پسوریازیس متوسط تا شدید پوست سر
محصولات تجویزی برای پسوریازیس سر ممکن است حاوی غلظتهای بالاتری از اسید سالیسیلیک، قطران زغال سنگ یا هر دوی آنها و همچنین سایر داروهای مورد تأیید باشند. پزشک شما ممکن است استروئیدها و انواع لوسیون، محلول، اسپری یا فوم را برای درمان پسوریازیس متوسط تا شدید پوست سر تجویز کند. برخی از درمانهای موضعی مستقیماً روی پوست سر اعمال و سپس با شامپو شسته میشوند. از جمله:
- آنترالین؛ یک داروی تجویزی قدیمی
- کلسیپوترین؛ مشتق قوی ویتامین D
- کلسیپوترین و بتامتازون دی پروپیونات؛ مشتق ویتامین D همراه با یک استروئید قوی
- تازاروتن؛ مشتقی از ویتامین A
دستورالعملهای پزشک را برای تمام داروها دنبال کنید. توجه کنید که درمان ممکن است 8 هفته یا بیشتر طول بکشد. هنگامی که پسوریازیس شما برطرف شد، میتوانید با استفاده منظم از شامپویی که حاوی قطران زغال سنگ یا سایر داروها است، از عود آن جلوگیری کنید.
درمانهای سیستمیک و نور فرابنفش (UV)
اگر در جای دیگری از بدن تان دارای پسوریازیس متوسط تا شدید هستید، ممکن است این داروها به شما کمک کنند:
- متوترکسات؛ که سرعت آنزیم درگیر در رشد سریع سلولهای پوست را کاهش میدهد.
- رتینوئیدهای خوراکی؛ که به کنترل رشد سلولها کمک میکنند.
- سیکلوسپورین؛ که با کاهش عملکرد سیستم ایمنی، به کاهش التهابات پسوریازیس کمک میکند.
- داروهای بیولوژیک؛ که بخشهای خاصی از سیستم ایمنی (که در پسوریازیس فعالیت بیش از حد دارند) را مورد هدف قرار میدهد.
پیش از آغاز مصرف، با پزشک درباره عوارض جانبی احتمالی این داروها صحبت کنید.
- گزینه دیگر درمان این بیماری استفاده از نورفرابنفش (UV) است. مو میتواند از رسیدن نور به پوست سر جلوگیری کند، بنابراین اگر موی پرپشت و ضخیمی دارید تقسیم بندی موها به صورت افقی به شما کمک میکند. انواعی از ابزارهای دستی مانند شانههای فرابنفش مستقیماً نور را به پوست سر شما میرسانند. البته تابش فرابنفش خطرات جدی برای سلامتی دارد. یکی از جدیترینِ این خطرات، سرطان پوست است. پس خودسرانه و بدون دستورالعمل پزشک متخصص پوست، از این روش استفاده نکنید.
درمان پسوریازیس سر، نوع شدید
اگر دچار پسوریازیس متوسط تا شدید پوست سر هستید، ممکن است پزشک برایتان داورهای خوراکی و یا تزریقی تجویز کند.
این داروها عبارتند از:
- کورتیکواستروئیدها
- سیکلوسپورین
- متوترکسات
- آسیترتین که مشتقی قوی از ویتامین A است
از آن جایی که این داروها میتوانند باعث بروز عوارض جانبی جدی مانند آسیب به کبد شوند، آنها را فقط و فقط تحت نظارت دقیق پزشک مصرف کنید. در نظر داشته باشید که مشتقات خوراکی ویتامینها، متفاوت و قویتر از مکملهای ویتامین بدون نسخه هستند. مکملهای ویتامینهای A و D معمولی کمک چندانی به درمان این بیماری نمیکنند.
سازمان غذا و داروی آمریکا در سالهای اخیر، ردهای دارویی به نام داروهای بیولوژیک را تایید کرده است. این داروها که از طریق تزریق وریدی تجویز میشوند، ممکن است باعث جلوگیری از تولید بیش از حد سلولها توسط پوست شوند.
طبق نظر متخصصان آکادمی پوست آمریکا 7 داروی بیولوژیک زیر میتوانند به درمان شما کمک کنند، به شرطی که دقیقاً طبق تجویز پزشک مصرف شوند:
- آدالیموماب (Adalimumab)
- اتانرسپت (Etanercept)
- گوسلکوماب (Guselkumab)
- اینفلیکسیماب (Infliximab)
- ایکسکیزوماب (Ixekizumab)
- سکوکینوماب (Secukinumab)
- یوستکینوماب (Ustekinumab)
منبع: https://lafarrerr.com/blog/scalp-psoriasis